Тэматычны кантроль па тэме "Прыназоўнік" 7 клас

Прыназоўнік (тэст, 7 клас) І варыянт

1.Да якіх часцін мовы адносяцца прыназоўнікі? 1) да самастойных; 2) да службовых.

2.З якой мэтай ужываюцца прыназоўнікі ў мове? 1) для выражэння дадатковых адценняў значэння асобных слоў; 2) для сувязі аднародных членаў сказа; 3) для сувязі слоў у словазлучэнні і выражэння адносін паміж імі; 4) для сувязі частак складанага сказа.

3.Якія сэнсавыя адносіны выражае прыназоўнік ад у сказе: Хлопчык так ускрыкнуў ад радасці, што ажно маці спалохалася? 1) прасторавыя; 2) часавыя; 3) аб’ектныя; 4) прычынныя; 5) мэтавыя; 6) азначальныя; 7) спосабу дзеяння.

4.Адзначце словазлучэнні, у якіх прыназоўнікі выражаюць прасторавыя сэнсавыя адносіны: 1) сусед па парце; 2) глядзець на дарогу; 3) гаварыць на беларускай мове; 4) хадзіць на Нёман; 5) гуляць на лузе; 6) думаць пра хлеб; 7) сядзець над класным журналам.

5.Адзначце, у якіх словазлучэннях прыназоўнікі выражаюць сэнсавыя адносіны спосабу дзеяння: 1) глядзець у вочы; 2) цягнуць у дзве рукі; 3) піць з вядра; 4) чытаць з захапленнем; 5) вылавіць з рэчкі; 6) блузка з шоўку.

6.Вызначце, у якіх словазлучэннях прыназоўнік для выражае аб’ектныя сэнсавыя адносіны: 1) ніткі для вышывання; 2) збірацца для адводу вачэй; 3) невядомы для людзей; 4) рупіцца для сваіх дзяцей; 5) нязручны для вымаўлення.

7.Вытворныя прыназоўнікі часцей за ўсё ўжываюцца ў стылях мовы: 1) гутарковым; 2) навуковым; 3) мастацкім; 4) афіцыйна-дзелавым; 5) публіцыстычным.

8.Адзначце вытворныя прыназоўнікі: 1) акрамя; 2) адпаведна; 3) побач; 4) з-пад; 5) паўз; 6) уздоўж.

9.Падкрэсліце ў сказах вытворныя прыназоўнікі: 1) Увогуле ўсё адбывалася так, як і было прадугледжана, апроч драбязы нейкай; 2) Як было ўжо не адзін раз, на хутары заначавалі. Перад тым заехалі ў Сяльцо, нахапалі па хатах з дзясятак курэй – назаўтра меліся везці ў мястэчка. 3) А на дарозе гэтай, калі памятаеш, недалёка ад таго месца, дзе яна выходзіць на шашу, у раўку невялікі такі масток. 4) А дазорныя ўпарта чакалі машыну, а машыны ўсё не было. Замест яе на дарозе ранічкай з’явілася фурманка. 5) Праз якую гадзіну ўжо ўсе ведалі, што здарылася на дарозе ў раўку.

10.Паводле структуры прыназоўнікі бываюць: 1) невытворныя і вытворныя; 2) адназоўнікавыя, аддзеяслоўныя і адпрыслоўныя; 3) простыя, складаныя і састаўныя.

11.Падкрэсліце ў кожным радзе “лішні” прыназоўнік: 1) без, для, нада, паміж; 2) апрача, замест; край, паўз; 3) з-пад, з-за, цераз, паміма; 4) вакол, воддаль, каля, скрозь.

12.Адзначце словазлучэнні, у якіх трэба ўставіць прыназоўнік ва: 1) спытацца __ ўрача; 2) працаваць __ інстытуце; 3) даведацца __ знаёмых; 4) пабываць __ ўсіх; 5) жыць __Ушачах.

13.Падкрэсліце ў сказах вытворныя прыназоўнікі разам з назоўнікамі ці займеннікамі як члены сказа: 1) Заўсёды стрэлачнікі закрывалі вочы, калі праносіліся каля іх віхрам шалёныя вагоны не менш шалёнага цягніка; 2) Сцэпшчык Іван быў калісь качагарам на паравозе і ў сталыя гады ездзіў разам з Андрэем; 3) Андрэй чакае, пакуль вылезе з-пад вагонаў Іван, і толькі тады дае ход сваёй “кукушцы”; 4) А вартавы гэты самы, узяўшыся за поручні і нахіліўшыся з паравоза, глядзіць усцяж вагонаў; 5) У час грамадзянскай вайны Лятун выратаваў ад смерці і рабунку сотні пасажыраў свайго поезда.

14.Падкрэсліце ў сказах састаўныя прыназоўнікі: 1) У часы Кіеўскай Русі разам з народным мастацтвам развіваецца і прафесійнае гарадское рамяство; 2) Аднак і ў гэтай культуры, народжанай у выніку складаных міжнародных узаемасувязяў, адчуваецца традыцыйная аснова; 3) У 1596 г.кароль Жыгімонт ІІІ Ваза выдаў указ, паводле якога рамеснікі вызваляліся ад замкавай павіннасці; 4) У адносінах да беларускага народнага мастацтва трэба да таго ж улічваць два важныя фактары; 5) Народнае мастацтва Беларусі развівалася пераважна ў выглядзе хатняй вытворчасці, на ўласныя патрэбы; 6) Нягледзячы на значны навукова-тэхнічны ўзровень сучаснага грамадства, народнае мастацтва не знікла.

15.Якой часцінай мовы з’яўляецца выдзеленае слова? Выберыце правільны адказ, раскрыўшы дужкі: 1) Нага мая слізгае некуды (ў) бок, і я з разгону плюхаюся носам у пясок: а) прыслоўе; б) назоўнік з прыназоўнікам; 3) прыназоўнік. 2) Слухаючы ў начной цішы гэты дыялог, мы са стрыманай паспешнасцю стараліся адысці як мага далей (у) бок парку: а) прыслоўе; б) назоўнік з прыназоўнікам; в) прыназоўнік. 3) (З) боку вёскі, дзе слаба ружавее нешырокая палоска неба, даносіцца натужлівае рыхканне паравіка цэнтрацэнтралі і вясёлая музыка: а) прыслоўе; б) назоўнік з прыназоўнікам; 3) прыназоўнік.

16.Наступныя прыназоўнікі пішуцца разам (1), асобна(2), праз злучок (3): (ад) імя ( ); (з) боку ( ); (у) час ( ); (з) лева ( ); (па) над ( ); (па) міма ( ); (з) пада ( ); (за) між ( ); (на) конт ( ); (на) сустрач ( ).   

Прыназоўнік (тэст, 7 клас) ІІ варыянт

1.Чым адрозніваюцца службовыя часціны мовы ад самастойных? 1) не бываюць асобна членамі сказа; 2) маюць пастаянныя і зменныя граматычныя прыметы; 3) не называюць ні прадметаў, ні прымет, ні колькасці; 4) могуць выконваць ролю любога члена сказа; 5) ужываюцца ў сказе толькі разам з самастойнымі часцінамі мовы.

2.З якой мэтай ужываюцца прыназоўнікі ў мове? 1) для выражэння дадатковых адценняў значэння асобных слоў; 2) для сувязі аднародных членаў сказа; 3) для сувязі слоў у словазлучэнні і выражэння адносін паміж імі; 4) для сувязі частак складанага сказа.

3.Якія сэнсавыя адносіны выражае прыназоўнік у ў сказе: Ездзіў Сяргейка ў ягады і ў грыбы? 1) прасторавыя; 2) часавыя; 3) аб’ектныя; 4) прычынныя; 5) мэтавыя; 6) азначальныя; 7) спосабу дзеяння.

4.Адзначце словазлучэнні, у якіх прыназоўнікі выражаюць часавыя сэнсавыя адносіны: 1) стракацяць у бруснічніку; 2) спяваюць пад раніцу; 3) гойдацца на бярозках; 4) паліць у печы; 5) перапісваць пасля праверкі; 6) намоклы ад дажджу; 7) сляпы ад нараджэння.

5.Адзначце, у якіх словазлучэннях прыназоўнікі выражаюць азначальныя адносіны: 1) спяваць без акампанементу; 2) дом без дзвярэй; 3) вышынёй на тры метры; 4) дзяліць на часткі; 5) ключы ад машыны; 6) блузка з шоўку.

6.Вызначце, у якіх словазлучэннях прыназоўнік ад выражае сэнсавыя адносіны спосабу дзеяння: 1) заплакаць ад крыўды; 2) ад’ехаць ад берага; 3) віншаваць ад усяго сэрца; 4) залацісты ад сонца; 5) блізка ад вострава; 6) пісаць ад рукі.

7.Паводле паходжання прыназоўнікі падзяляюцца на: 1) простыя, складаныя і састаўныя; 2) невытворныя і вытворныя; 3) адназоўнікавыя, аддзеяслоўныя і адпрыслоўныя.

8.Адзначце невытворныя прыназоўнікі: 1) вакол; 2) дзеля; 3) замест; 4) па-над; 5) праз; 6) цераз.

9.Падкрэсліце ў сказах вытворныя прыназоўнікі: 1) Воддаль ад дарогі пад лесам пасвіўся статак; 2) На самай справе, чаго варта жыццё толькі дзеля задавальнення свайго! 3) Ну, наконт касцёла я не дужа спалохаўся. 4) Успомнілася, як мы пазнаёміліся з ім у часе перапынку на нейкай канферэнцыі. 5) “Жыў бы, каб не вайна”, – уставіў хуткі жаночы голас, мабыць, настаўніцы з выгляду, што сядзела поруч з ім.

10.Адзначце правільнае сцверджанне: 1) усе невытворныя прыназоўнікі простыя, а вытворныя – складаныя і састаўныя; 2) простыя прыназоўнікі з’яўляюцца адным словам, а састаўныя складаюцца з двух ці трох слоў.

11.Падкрэсліце ў кожным радзе “лішні” прыназоўнік: 1) ад, да, прад, па-за; 2) акрамя, шляхам, наконт, сярод; 3) паводле, сярод, дзякуючы, наўздагон; 4) ад, над, прад, побач з.

12.Адзначце словазлучэнні, у якіх трэба ўставіць прыназоўнік са: 1) выехаць _ двара; 2) вылепіць _ снегу; 3) падзяліся _ мною; 4) кампазіцыя _ жалудоў; 5) павітацца _ знаёмым; 6) усмешка _ здымка.

13.Падкрэсліце ў сказах вытворныя прыназоўнікі разам з назоўнікамі ці займеннікамі як члены сказа: 1) Нашы продкі веды пра свет “прымяралі” да сябе, да свайго вопыту; 2) У адпаведнасці з гэтым вобраз сялянскай хаты атаясамлівваўся з вобразам сусвету; 3) Звычайныя рэчы, якія суправаджалі чалавека на працягу ўсяго жыцця, успрымаліся як важнейшыя часткі сусветнай прасторы; 4) Побач з хрысціянскім Богам да нашых дзён у хаце працягвае ўладарыць дамавік; 5) На Палессі лічылі, што душа нябожчыка хаваецца ў веніку, таму яго клалі каля парога.

14.Падкрэсліце ў сказах састаўныя прыназоўнікі: 1) Народнае мастацтва здольна функцыянаваць у жыцці грамадства па-за сінхроннай залежнасцю ад узроўню яго магутнасці; 2) Нягледзячы на розніцу ў ступені дэкаратыўнага афармлення, палескі арнамент мае адзіную гарманічную лінію; 3) У беларускай вёсцы людзі жывуць галоўным чынам сярод прыроды, у натуральным акружэнні; 4) Гэта асабліва важна падкрэсліць у сувязі з тым, што ў сучасным народным мастацтве надзвычай вырасла роля творчай асобы; 5) У адрозненне ад народнага майстра самадзейны мастак не звязаны ніякімі правіламі і традыцыямі; 6) У якасці крытэрыяў творчасці тут выступае не адпаведнасць канону, а штосьці некананічнае.

15.Якой часцінай мовы з’яўляецца выдзеленае слова? Выберыце правільны адказ, раскрыўшы дужкі: 1) Ткачук выйшаў на асфальт і заклапочана паглядзеў (ў) далячынь дарогі: а) прыслоўе; б) назоўнік з прыназоўнікам; 3) прыназоўнік. 2) Стары глядзеў не міргаючы (ў) далячынь, потым кашлянуў і засмяяўся: а) прыслоўе; б) назоўнік з прыназоўнікам; 3) прыназоўнік. 3) Дзе дваццаць год таму назад ляжаў дзірван акамянелы, – расцвіў прыгожы, буйны сад, праплыў (у) даль, як ветразь белы: а) прыслоўе; б) назоўнік з прыназоўнікам; 3) прыназоўнік.

16.Наступныя прыназоўнікі пішуцца разам (1), асобна(2), праз злучок (3): (на) адрас ( ); (на) чале ( ); (па) між ( ); (па) ўз ( ); (у) бок ( ); (у) меру ( ); (з) пада ( ); (з) над ( ); (на) працягу ( ); (на) зло ( ).